Evîn û enfal

 

Navê kitêbê: Evîn û enfal
Nivîskar: Hesen Îbrahîm
Weşanxane: Êketiya Nivîserên Kurd li Dihokê
Çapxane: Hawar li Dihokê
Sala weşanê: 2010
Hejmara rûpelan:

Ev roman li ser karesata enfalan û serhatîya kur û keҫekê ye û paşkartêkirinên wan bûyeran li ser derûnî û ҫarenivîsa wan.

Babê Azadî di demê enfalan da, li ber ҫavên wî dihê kuştin û ew bi xwe dihê girtin û di nav kela Nizarkê de ragirtin. Zilam û kur li wê derê dihatin îşkencedan û kuştin. Babê Jiyanê jî li pêş ҫavên wê hat kuştin. Her li wê derê ҫavên Jiyanê bi kurê ciwan Azadî dikevin û ditirse ku ew xort jî, fena piraniya kur û zilaman bihê girtin û kuştin, evca wî dikêşe bo nav koma keҫ û jinan. Fîstankê keҫan dike ber û dersokekê li serî dialîne û dixwaze wî weha ji serbazan, di nava dayik û xwîşkên xwe û jinên din da wenda bike û biparêz.

Azad bi wî rengî, wek keҫekê di nav wê komê da û bi wan keҫ û jinan ra dihê veguhastin bo girtîgeha Selamiyê. Bes Jiyan di wê hemî demê de pê dizane ku Azad kur e û di navbera wan da roj bo roj hestên dildarî û evîniyê jî ҫê dibin.

Ew dibin bînerên gelek destdirêjî, kirêtkirin û kar û reftarên xerab yên serbaz û hêzên dewleta Îraqê, yên li dijî enfalkirîyên kurd ji nêr û mêyan. Paşî û bi lêborînekê ew dihên vegerandin bo Kurdistanê, bo deşta Hewlêrê û li ordîgehekê, li bin ҫavdêriya hêzên dewletê dihên bicihkirin. Lê xelkê Hewlêrê bi her rengê ji dest wan hat alîkariya wan kir.

Jiyan û Azad nikarin hestên xwe kontrol bikin û rojekê, ew li wê derê diladriyê li gel yekûdu dikin. Ew bi alîkariya mam Osmanê ji Hewlêrê û xudan otombîl, direvin bo Dihokê, bo nik mamê Azadî. Ew li ser destê melayekî li yekûdu dihên mehirkirin û bi veşarkî, di odeyekê ve li taxa Beroşkê, wek jinûmêr dijîn û wan keҫek dibe û navê wê dikin Hîvî.

Wextê dibe serhildan, Jiyan ducan e û Azad di serhildanê da beşdar dibe û dixwaze tola babê xwe, babê Jiyanê û hemî enfalkirîyan veke û piştî ku di şerî da, ҫend kesan ji hêzên asayişa dewletê dikuje, ew dihê şehîdkirin. Wextê termê wî digehe ber dergehê malê, Jiyanê kurek bûbû û nav lê nabû Kurdo. Jiyan kurê di pêҫolkê da dadine ser sîngê Azadî, yê bi alayê Kurdistanê pêҫayî û dibêjeyê ka te ҫawa tola babê xwe vekir dê kurê te jî tola te veke.

Di vê romanê da, ji bilî behiskirin zordarîya ku ji aliyê dewletê û hêzên wê ve li xelkê Kurdistanê hatiye kirin û rewşa enfalkirîyan di wan girtîgehan de, herweha jî paşkartêkirinên dî yên ji encamên wan zordarî û destdirêjîyan li ser derûnîya mirovî ҫê dibin dihên vegotin. Ji bo nimûne Azad û Jiyan ji ber wan xewnên nexweş yên ku ew bi wan rûdanên ku hatibûn serê wan dibînin, nikarin têr binivin, ev û tirs û hizra tolvekirinê û gelekên din û encamên wan dibin beşek ji jiyana wan ya rojane.

 

 

ناڤێ کتێبێ: ئەڤین و ئەنفال

نڤیسکار: حەسەن ئیبراهیم

وەشانخانە: ئیکەتحیا نڤیسەرێن کورد ل دهۆکێ

چاپخانە: هاوار ل دهۆکێ

سالا وەشانێ: ٢٠١٠

هەژمارا ڕووپەلان:

 

‌ ئه‌ڤ ڕۆمان ل سه‌ر کاره‌ساتا ئه‌نفالان و سه‌رهاتییا کور و که‌چه‌کێ یه‌ و پاشکارتێکرنێن وان بوویه‌ران ل سه‌ر ده‌روونی و چاره‌نڤیسا وان.

بابێ ئازادی د ده‌مێ ئه‌نفالان دا، ل به‌ر چاڤێن وی دهێ کوشتن و ئه‌و ب خوه‌ دهێ گرتن و د ناڤ که‌لا نزارکێ دا‌ ڕاگرتن. زلام و کور ل وێ ده‌رێ دهاتن ئیشکه‌نجه‌دان و کوشتن. بابێ ژیانێ ژی ل پێش چاڤێن وێ هات کوشتن. هه‌ر ل وێ ده‌رێ چاڤێن ژیانێ ب کورێ جوان ئازادی دکه‌ڤن و دترسه‌ کو ئه‌و خۆرت ژی، فه‌نا پرانیا کور و زلامان بهێ گرتن و کوشتن، ئه‌ڤجا وی دکێشه‌ بۆ ناڤ کۆما که‌چ و ژنان. فیستانکێ که‌چان دکه‌ به‌ر و ده‌رسۆکه‌کێ ل سه‌ری دئالینه‌ و دخوازه‌ وی وه‌ها ژ سه‌ربازان، د ناڤا دایک و خویشکێن خوه‌ و ژنێن دن دا وه‌ندا بکه‌ و بپارێزە.

ئازاد ب وی ڕه‌نگی، وه‌ک که‌چه‌کێ د ناڤ وێ کۆمێ دا و ب وان که‌چ و ژنان ڕا دهێ ڤه‌گوهاستن بۆ گرتیگه‌ها سه‌لامییه‌. به‌س ژیان د وێ هه‌می ده‌مێ دا پێ دزانه‌ کو ئازاد کوره‌ و د ناڤبه‌را وان دا ڕۆژ بۆ ڕۆژ هه‌ستێن دلداری و ئه‌ڤینیێ ژی چێ دبن.

ئه‌و دبن بینه‌رێن گه‌له‌ک ده‌ستدرێژی، کرێتکرن و کار و ڕه‌فتارێن خه‌راب یێن سه‌رباز و هێزێن ده‌وله‌تا ئیراقێ، یێن ل دژی ئه‌نفالکریێن کورد ژ نێر و مێیان. پاشی و ب لێبۆرینه‌کێ ئه‌و دهێن ڤه‌گه‌راندن بۆ کوردستانێ، بۆ ده‌شتا هه‌ولێرێ و ل ئۆردیگه‌هه‌کێ، ل بن جاڤدێریا هێزێن ده‌وله‌تێ دهێن بجهکرن. لێ خه‌لکێ هه‌ولێرێ ب هه‌ر ڕه‌نگێ ژ ده‌ست وان هات ئالیکاریا وان کر.

ژیان و ئازاد نکارن هه‌ستێن خوه‌ کۆنترۆل بکن و ڕۆژه‌کێ، ئه‌و ل وێ ده‌رێ دلداریێ ل گه‌ل یه‌کودو دکن. ئه‌و ب ئالیکاریا مام ئۆسمانێ ژ هه‌ولێرێ و خودان ئۆتۆمبیل، دره‌ڤن بۆ دهۆکێ، بۆ نک مامێ ئازادی. ئه‌و ل سه‌ر ده‌ستێ مه‌لایه‌کی ل یه‌کودو دهێن مه‌هرکرن و ب ڤه‌شارکی، د ئۆدەیه‌کێ ڤه‌ ل تاخا به‌رۆشکێ، وه‌ک ژنوومێر دژین و وان کەچه‌ک دبه‌ و ناڤێ وێ دکن هیڤی.

وه‌ختێ دبه‌ سه‌رهلدان، ژیان دوجانه‌ و ئازاد د سه‌رهلدانێ دا به‌شدار دبه‌ و دخوازه‌ تۆلا بابێ خوه‌، بابێ ژیانێ و هه‌می ئه‌نفالکرییان ڤه‌که‌ و پشتی کو د شه‌ری دا، جه‌ند که‌سان ژ هێزێن ئاسایشا ده‌وله‌تێ دکوژه‌، ئه‌و دهێ شه‌هیدکرن. وه‌ختێ ته‌رمێ وی دگه‌هه‌ به‌ر ده‌رگه‌هێ مالێ، ژیانێ کوره‌ک بووبوو و ناڤ لێ نابوو کوردۆ. ژیان کورێ د پێچۆلکێ دا دادنه‌ سه‌ر سینگێ ئازادی، یێ ب ئالایێ کوردستانێ پێچایی و دبێژەیێ کا ته‌ چاوا تۆلا بابێ خوه‌ ڤه‌کر دێ کورێ ته‌ ژی تۆلا ته‌ ڤه‌که.‌

د ڤێ ڕۆمانێ دا، ژ بلی به‌حسکرنا زۆردارییا کو ژ ئالیێ ده‌وله‌تێ و هێزێن وێ ڤه‌ ل خه‌لکێ کوردستانێ هاتیه‌ کرن و ڕه‌وشا ئه‌نفالکرییان د وان گرتیگه‌هان دا‌، هه‌روه‌ها ژی پاشکارتێکرنێن دی یێن ژ ئه‌نجامێن وان زۆرداری و ده‌ستدرێژیان ل سه‌ر ده‌روونیا مرۆڤی چێدبن دهێن ڤه‌گۆتن. ژ بۆ نموونه‌ ئازاد و ژیان ژ به‌ر وان خه‌ونێن نه‌خوه‌ش یێن کو ئه‌و ب وان ڕوودانێن کو هاتبوون سه‌رێ وان دبینن، نکارن تێر بنڤن، ئه‌ڤ و ترس و هزرا تۆلڤه‌کرنێ و گه‌له‌کێن دن و ئه‌نجامێن وان دبن به‌شه‌ک ژ ژیانا وان یا رۆژانە.