Hêlîna êşên li nav sinoran, Hestyar û Gulan

 

Navê kitêbê: Hêlîna êşên li nav sinoran, Hestyar û Gulan
Nivîskar: Gulnar Elî
Weşanxane: SerSera li Berlînê
Ҫapxane:
Sala weşanê: 2020
Hejmara rûpelan: 

Helbestvan Gulnar Elî (1974-2017) ev romana xwe ya ku bi pîtên latînî nivîsbû, ji bo serrastkirina zimanî ji nivîskar Tengezar Marînî ra hinartibû. Mixabin, li dema Gulnar di jiyanê da, serrastkirin bi dawî nehatibû. Lê Tengezar Marînî ew kar bi erkê xwe zanî û piştî mirina Gulnarê serrastkirin xilas kir û ev roman di sala 2020ê da, bi rêya weşanxaneya SerSera li Berlînê çap kir.

 

Ev roman li ser viyana du gencan û kartêkirina malê, dêûbavan û civakê li ser wan û paşeroja wan e. Wextê Gulan û hevala wê Cîhan li Qamişloyê, li ser rêya di navbera mal û dibistanê da diçin, çavê Gulanê bi baxekê firotina gulan dikeve ku li ser nivîsiye Baxçê Hestyar û ew demildest hez ji navê Hestyarî dike. Paşî mereq dike ka ew Hestyar kî ye û dema ji bo kirîna gulan Hestyarî li wî baxî dibîne, ji dîtina yekê her du li yekûdu aşiq dibin.

 

Hestyar bi xwe ji Dihokê ye. Ew ji zilma beisîyên Îraqê reviyaye û hatiye Qamişlo bo mala Hecî Xelîlî, ku nasê malbata wan e û li baxçeyê wî yê gulan kar dike û her li wê derê jî dimîne.

 

Lê bab û dayika Gulanê yên halnexweş biryar daye ku Gulanê bidin pismamê wê Lezgînî, yê li Elmanyayê ye, da ku ew li hember wê ji alîyê madî ve alîkarîya wan bike. Bab ji Gulanê ra dibêje eger tu şû pê nekî ez dê xwe bikujim û guneha hindê û vê malbatê dikeve stûyê te. Evca ew bê dilê xwe şû bi Lezgînî dike û pê ra diçe ELmanyayê, lê her hez ji Hestyarî dike. Lezgîn wê dike bermalîya xwe û wî li alîyê din yarek heye bi navê Beyanê. Gulan dibe xizmetkara nav mala Lezgînî û cêmkekê zarokan, keç û kur dibin û nav lê dike Dilyar û Gulyar. Kesa ku herî bi êş û xemên Gulanê dizane û jê ra dibe alîkar û wek dayikekê çavê xwe dideyê Beyan, yara Lezgînî ye.

 

Gulan rastî êşa giran şêrpenceyê dibe û di neştergerîyê da jiyan xwe ji dest dide û cenazeya wê dibin Qamişlo û li wir vedişêrin. Hestyar diçe ser gora wê û biryarê dide ku xwe li sinorî bide û vegere warê xwe, lê mînek pê teqiya û bi giranî birîndar bû û ket nav lepên cendirmeyên tirk.

 

Ev berhem di nav xwe da çend serhatîyên din jî dihewîne: Çîroka Gulçînê, keça Hecî xelîlî û heza wê bo Hestyarî. Serhatîya çîhanê û heza wê ya peydakirina mêrekê dewlemend û pêkhatina wê xewna wê. Çîroka eşqa Nazdarê (dêya Cîhanê) û çawa bab li dijî şûkirina wê bû û tevî wê jî ew û Cemal bûn hevjîn û herwesa jî çîroka Beyanê û ya bi serê wê hatî.

 

Zimanê şî’irî yê nivîskarê gelek di nivîsandina vê berhemê da zal e. Pirsa kurdan û zilma li ser wan û dabeşkrina welatê wan û pirsa zimanê kurdî, hin ji wan babetan in yên di vê berhemê da dihên behis kirin.

 

ناڤێ کتێبێ: هێلینا ئێشێن ل ناڤ سنووران، هەستیار و گولان
نڤیسکار: گولنار عەلی
وەشانخانە: سەرسەرا ل بەرلینێ
چاپخانە:
سالا وەشانێ: ٢٠٢٠
هەژمارا رووپەلان:

 

هه‌لبه‌ستڤان گولنار عه‌لی (١٩٧٤-٢٠١٧) ئه‌ڤ ڕۆمانا خوه‌ یا کو ب پیتێن لاتینی نڤیسیبوو، ژ بۆ سه‌رڕاستکرنا زمانی ژ نڤیسکار ته‌نگه‌زار مارینی ڕا‌ هنارتبوو. مخابن، ل ده‌ما گولنار د ژیانێ دا، سه‌ڕاستکرن ب داوی نه‌هاتبوو. لێ ته‌نگه‌زار مارینی ئه‌و کار ب ئه‌رکێ خوه‌ زانی و پشتی مرنا گولنارێ سه‌ڕاستکرن خلاس کر و ئه‌ڤ ڕۆمان د سالا ٢٠٢٠ێ دا ب ڕێیا وه‌شانخانه‌یا سه‌رسه‌را ل به‌رلینێ چاپ کر 

ئه‌ڤ ڕۆمان ل سه‌ر ڤیانا دو گه‌نجان‌ و کارتێکرنا مالێ، دایوبابان و جڤاکێ ل سه‌ر وان و پاشه‌رۆژا وانه‌. وه‌ختێ گولان و هه‌ڤالا وێ جیهان ل قامشلۆیێ، ل سه‌ر ڕێیا د ناڤبه‌را مال و دبستانێ دا دچن، چاڤێ گولانێ ب باغه‌کێ فرۆتنا گولان دکه‌ڤت‌ کو ل سه‌ر نڤیسیه‌ باخچێ هه‌ستیار و ئه‌و ده‌ملده‌ست حه‌ز ژ ناڤێ هه‌ستیاری دکت. پاشی مه‌ره‌ق دکت‌ کا ئه‌و هه‌ستیار کی یه‌ و ده‌ما ژ بۆ کرینا گولان هه‌ستیاری ل وی باغی دبینت‌، ژ دیتنا یه‌کێ هه‌ر دو ل یه‌کوودو عاشق دبن.

 

هه‌ستیار ب خوه‌ ژ دهۆکێ یه‌. ئه‌و ژ زلما به‌عسییێن عیراقێ ڕه‌ڤیایه‌ و هاتیه‌ قامشلۆ بۆ مالا حه‌جی خه‌لیلی، کو ناسێ مالباتا وانه‌ و ل باخچه‌یێ وی یێ گولان کار دکت‌ و هه‌ر ل وێ ده‌رێ ژی دمینت.

‌

لێ باب و دایکا گولانێ یێن حالنه‌خوه‌ش بریار دایه‌ کو گولانێ بدن پسمامێ وێ له‌زگینی، یێ ل ئه‌لمانیایێ یه‌، دا کو ئه‌و ل هه‌مبه‌ر وێ ژ ئالییێ مادی ڤه‌ ئالیکارییا وان بکت‌. باب ژ گولانێ ڕا دبێژت ئه‌گه‌ر تو شوو پێ نه‌کی ئه‌ز دێ خوه‌ بکوژم و گونه‌ها هندێ و ڤێ مالباتێ دکه‌ڤت‌ ستوویێ ته‌. ئه‌ڤجا ئه‌و بێ دلێ خوه‌ شوو ب له‌زگینی دکت و پێ ڕا دچت‌ ئه‌لمانیایێ، لێ هەر حەز ژ هەستیاری دکت. له‌زگین وێ دکت به‌رمالییا خوه‌ و وی ل ئالییێ دن یاره‌ک هه‌یه‌ ب ناڤێ به‌یانێ. گولان دبت‌ خزمه‌تکارا ناڤ مالا له‌زگینی و جێمکه‌کێ زارۆکان، که‌چ و کور دبن و ناڤ لێ دکت دلیار و گولیار. که‌سا کو هه‌ری ب ئێش و خه‌مێن گولانێ دزانت‌ و ژێ ڕا دبت‌ ئالیکار و وه‌ک دایکه‌کێ چاڤێ خوه‌ ددتێ به‌یان، یارا له‌زگینی یه.

‌

گولان ڕاستی ئێشا گران شێرپەنجەیێ دبت و د نه‌شته‌رگه‌رییێ دا ژیان خوه‌ ژ ده‌ست ددت و جه‌نازه‌یا وێ دبن قامشلۆ و ل وێ دەرێ ڤه‌دشێرن. هه‌ستیار دچت‌ سه‌ر گۆرا وێ و بریارێ ددت کو خوه‌ ل سنۆری بدت و ڤه‌گه‌رت وارێ خوه‌، لێ مینه‌ک پێ ته‌قیا و ب گرانی بریندار بوو و که‌ت ناڤ له‌پێن جه‌ندرمه‌یێن ترک.

 

ئه‌ڤ به‌رهه‌م د ناڤ خوه‌ دا چه‌ند سه‌رهاتییێن دی ژی دحه‌وینت‌: چیرۆکا گولچینێ، که‌چا حه‌جی خه‌لیلی و حه‌زا وێ بۆ هه‌ستیاری. سەرهاتییا جیهانێ و حه‌زا وێ یا په‌یداکرنا مێره‌کێ ده‌وله‌مه‌ند و پێکهاتنا وێ خه‌ونا وێ. چیرۆکا عه‌شقا نازدارێ (دایکا جیهانێ) و چاوا باب ل دژی شووکرنا وێ بوو و ته‌ڤی وێ ژی ئه‌و و جه‌مال بوون هه‌ڤژین و هه‌روه‌سا ژی چیرۆکا به‌یانێ و یا ب سه‌رێ وێ هاتی.

 

زمانێ شعری یێ نڤیسکارێ گه‌له‌ک د نڤیساندنا ڤێ به‌رهه‌مێ دا زاله‌. پرسا کوردان و زلما ل سه‌ر وان و دابه‌شکرنا وه‌لاتێ وان و پرسا زمانێ کوردی، هن ژ وان بابه‌تانن یێن د ڤێ به‌رهه‌مێ دا دهێن به‌حس کرن.