Şimşon Seyada

 Navê kitêbê: Şimşon Seyada

Nivîskar: Jaro Dihokî

Weşanxane: Çapxaneya Dihok li Dihokê

Sala weşanê: 2019

Hejmara rûpelan: 93

Ev roman ya bi navê Şimşon Seyada yanî Şimşonê nêçîrvan romaneka bîrînanan e û ew serhatiyên jiyana kesekî bi navê Şimşon Seyada, ku bi rastî qewimî ne, di tevnekê wêjeyî da, têxe ber destê xwendevanan.

Babê Şimşonî û ji ber nakokiyên di nav malbatê da, mala xwe ji gundê Çem Rebetkê li devera Nehlê dibe Bexdayê. Li gel borîna salan malbata wî mezin dibe û rewşa wan ya aborî lawaz dibe, evca Şimşon û ji bo alîkariya babê xwe neçar dibe dev ji xwendnê ber bide û kar bike. Ew di wan deman da Behrayê nas dike û hez jê dike. Ew boyaxçîyê pêlavan e û Behra xwendina xwe ya pzîşkîyê li zanîngehê timam dike. Babê keçê li ser zewaca wan razî nabe û demê Şimşon li leşkerîyê, ew bi hêceta sefereka kurt, malbata xwe û Behra li gel, dibe Ewropayê û li wê derê dibin penaber û bicih dibin.

Şimşon pê nizane ka Behra bi malbata xwe ve ber bi ku ve çûne û danûstandinên wan bi yekcarî qut dibin. Şimşon ji eşq û xeman xwe dihavêje nav meyvexwarinê û siyasetê. Ew dikeve nav bizaveka li dijî rijêmê û carna bi şev xencerekê bi xwe ra hildigire û reşekên rijêmê yên ku xelkê azar didin ji nav dibe. Bizava ew tê da endam ditirse ku Şimşon bihê girtin belayê bîne serê malbata xwe, lewma ew wî razî dike ku biçe Kurdistanê û bibe pêşmerge.

Şimşon ji leşkerîya îraqî direve û diçe gundê dayûbabê xwe û bineciha wî dibe xaniyê malê yê ku hêj li cihê xwe mabû. Li wê derê dest bi bizava siyasî û pêşmergetiyê dike û pê ra jî nêçîrvanîya heywanên kûvî dike û berdewam dibe li ser meyvexwarinê û ew hêj bi hîvî ye ku ew û Behra rojekê bigehin yek.

Keçek bi navê Nora hez jê dike û wî razî dike ku pê ra bizewice û jê sê keç dibin. Lê Şimşon, her wek xwe dijî û bêtiriya wextê wî bo siyasetê, hevalan, vexwarin û nêçîrvanîyê diçe û Nora jî dixwaze ew bêtir li wê û li malê û xweşiya wan bi xudan derbikeve û ev dibin egerên nakokiyan di navbera wan da. Li dawiyê Nora jê dixeyide û bê wî hemî tiştên xwe difiroşe û bi keçên xwe ra rêya derve digire.

Şimşon dikeve dû heta Sûriyê ji bo ku wan, yan hema çi nebe keçên xwe bizivirîne, lê bê hîvî vedigere. Enfal tên û berê wî dikeve Îranê û li wê derê bi xwîşka xwe ra diçe kampeka penaberan û paşî ji wê derê diçin Sûriyê. Xwîşka wî diçe Keneda û ew, piştî serhildanê û li bin givaşa hevalan vedigere bo nav xebata siyasî li Kurdistanê.

Êdî jiyana wî dibe siyaset, nêçîr û heval û şevbêrî û vexwarina bi dostan ra. Herweha jê ra yarek çê dibe, carûbar pê ra radikeve û ji wê kurek bi navê Aşûrî dibe.

Ew demê ew li kampa penabera li Îranê bû, ew ji xortekî dizane ku Behra bûye doktoreka navdar li Londonê û weha careka dî hîvî di dilê wî da geş dibin. Behra jî, ji nexweşekê xwe yê kurd dizane ku Şimşon sax e û hejmara telefona wî jî peyda dike û ji bo dîtina wî li gel şandeka doktoran diçe Kurdistanê. Lê ji ber ku di wan rojan da Daişê hêriş înabû ser deverê, rê nebû ew xwe bigehîne Şimşonî û ew paşde vegeriya. Behrayê hewil da telefona wî bike, bes çi bersiv nebûn, evca wê jê ra peyamek hinart û tê da nvîsî: “Ez behra me, em wek pizîşkên bê sinor hatibûne paytextê Kurdistana Îraqê û da di wê rê ra hême def te, belê Daiş hatin û em vegeriyan. Çi gava ez gehiştim dê li gel te axivim û êdî çi hêz neşên min û te ji yek veken.. Bo zanîn hêşta ez kiç im..!”

Êdî Şimşon careka dî bi hîvî dikeve û xwe dîsan xort û dibîne û dixwaze li ser xatra Behrayê çavê xwe bide xwe, meyê kêm bike û siheta xwe xweş bike.

 

ناڤێ کتێبێ: شمشۆن صەیادا

نڤیسکار: ژارۆ دهۆکی

وەشانخانە: چاپخانەیا دهۆک ل دهۆکێ

سالا وەشانێ: ٢٠١٩

هەژمارا رووپەلان: ٩٣

ئه‌ڤ ڕۆمان یا ب ناڤێ شمشۆن صه‌یادا یانی شمشۆنێ نێچیرڤان، ڕۆمانه‌کا بیرئینانانه‌ و ئه‌و سه‌رهاتیێن ژیانا  که‌سه‌کی ب ناڤێ شمشۆن صه‌یادا، کو ب ڕاستی قه‌ومی نه‌،  د ته‌ڤنه‌کێ وێژه‌یی دا، دئێخه‌ به‌ر ده‌ستێ خوه‌نده‌ڤانان. 

بابێ شمشۆنی و ژ به‌ر ناکۆکیێن د ناڤ مالباتێ دا، مالا خوه‌ ژ گوندێ چه‌م ڕه‌به‌تکێ ل ده‌ڤه‌را نه‌هلێ دبه‌ به‌غدایێ. مالباتا وی ل گه‌ل بۆرینا سالان مه‌زن دبه‌ و ڕه‌وشا وان یا ئابۆری لاواز دبه‌، ئه‌ڤجا شمشۆن و ژ بۆ ئالیکاریا بابێ خوه‌ نه‌چار دبه‌ ده‌ڤ ژ خوه‌ندنێ به‌ر بده‌ و کار بکه‌. ئه‌و د وان ده‌مان دا به‌هرایێ ناس دکه‌ و حه‌ز ژێ دکه‌. ئه‌و بۆیاخچییێ پێلاڤانە و به‌هرا خوه‌ندنا خوه‌ یا پزیشکییێ ل زانینگه‌هێ تمام دکه‌. بابێ که‌چێ ل سه‌ر زه‌واجا وان ڕازی نابه‌ و ده‌مێ شمشۆن ل له‌شکه‌رییێ، ئه‌و ب هێجه‌تا سه‌فه‌ره‌کا کورت، مالباتا خوه‌ و به‌هرا ل گه‌ل، دبه‌ ئه‌ورۆپایێ و ل وێ ده‌رێ دبن په‌نابه‌ر و بجهـ دبن. 

شمشۆن پێ نزانه‌ کا به‌هرا ب مالباتا خوه‌ ڤه‌ به‌ر ب کو ڤه‌ چوونه‌ و دانووستاندنێن وان ب یه‌کجاری قوت دبن. شمشۆن ژ عه‌شق و خه‌مان خوه‌ دهاڤێژه‌ ناڤ مه‌یڤه‌خوارنێ و سیاسه‌تێ. ئه‌و دکه‌ڤه‌ ناڤ بزاڤه‌کا ل دژی ڕژێمێ و جارنا ب شه‌ڤ خه‌نجه‌ره‌کێ ب خوه‌ ڕا هلدگره‌ و ڕه‌شه‌کێن ڕژێمێ یێن کو خه‌لکێ ئازار ددن ژ ناڤ دبه‌. بزاڤا ئه‌و تێ دا ئه‌ندام دترسه‌ کو شمشۆن بهێ گرتن و به‌لایێ بینه‌ سه‌رێ مالباتا خوه‌، له‌وما ئه‌و وی ڕازی دکه‌ کو بچه‌ کوردستانێ و ببه‌ پێشمه‌رگه.‌

شمشۆن ژ له‌شکه‌رییا عیراقی دره‌ڤه‌ و دچه‌ گوندێ دایوبابێ خوه‌ و بنەجها وی دبە خانیێ مالێ‌ یێ کو هێژ ل جهێ خوە مابوو. ل وێ ده‌رێ ده‌ست ب بزاڤا سیاسی و پێشمه‌رگه‌تیێ دکه‌ و پێ ڕا ژی نێچیرڤانیا حه‌یوانێن کووڤی دکه‌ و به‌رده‌وام دبه‌ ل سه‌ر مه‌یڤه‌خوارنێ و ئه‌و هێژ ب هیڤی یه‌ کو ئه‌و و به‌هرا رۆژەکێ بگه‌هن یه‌کودو.

که‌چه‌ک ب ناڤێ نۆرا حه‌ز ژێ دکه‌ و وی ڕازی دکه‌ کو پێ ڕا بزه‌وجه‌ و ژێ سێ که‌چ دبن. لێ شمشۆن، هه‌ر وه‌ک خوه‌ دژی و بێتریا وه‌ختێ وی بۆ سیاسه‌تێ، هه‌ڤالان، ڤه‌خوارن و نێچیرڤانییێ دچه‌ و نۆرا ژی دخوازه‌ ئه‌و بێتر ل وێ و ل مالێ و خوه‌شیا وان ب خودان ده‌ربکه‌ڤه‌ و ئه‌ڤ دبن ئه‌گه‌رێن ناکۆکیان د ناڤبه‌را وان دا‌. ل داویێ نۆرا ژێ دخه‌یده‌ و بێ وی هه‌می تشتێن خوه‌ دفرۆشه‌ و ب که‌چێن خوه‌ ڕا ڕێیا ده‌رڤه‌ دگره.‌

شمشۆن دکه‌ڤه‌ دوو هه‌تا سووریێ، ژ بۆ کو وان یان هه‌ما چ نه‌به‌ که‌چێن خوه‌ بزڤرینه‌، لێ بێ هیڤی ڤەدگەرە‌. ئه‌نفال تێن و به‌رێ وی دکه‌ڤه‌ ئیرانێ و ل وێ ده‌رێ ب خویشکا خوه‌ ڕا دچه‌ کامپه‌کا په‌نابه‌ران و پاشی ژ وێ ده‌رێ دچن سووریێ. خویشکا وی دچه‌ که‌نه‌دا و ئه‌و، پشتی سه‌رهلدانێ و ل بن گڤاشا هه‌ڤالان ڤه‌دگه‌ره بۆ ناڤ‌ خه‌باتا سیاسی ل کوردستانێ. 

ئێدی ژیانا وی دبه‌ سیاسه‌ت، نێچیر و هه‌ڤال و شه‌ڤبێری و ڤه‌خوارنا ب دۆستان ڕا. هه‌روه‌ها ژێ ڕا یاره‌ک چێ دبه‌ و ئەو جاروبار پێ ڕا ڕادکه‌ڤه‌ و ژ وێ کوره‌ک ب ناڤێ ئاشووری دبه.‌

ئه‌و ده‌مێ ئه‌و ل کامپا په‌نابه‌را ل ئیرانێ بوو، ئه‌و ژ خۆره‌ته‌کی دزانه‌ کو به‌هرا بوویه‌ دۆکتۆره‌کا ناڤدار ل لۆندۆنێ و وه‌ها جاره‌کا دی هیڤی د دلێ وی دا گه‌ش دبن. به‌هرا ژی، ژ نه‌خوه‌شه‌کێ خوه‌ یێ کورد دزانه‌ کو شمشۆن ساخه‌ و هەژمارا تەلەفۆنا وی ژی پەیدا دکە و ژ بۆ دیتنا وی ل گه‌ل شانده‌کا دۆکتۆران دچه‌ کوردستانێ. لێ ژ به‌ر کو د وان ڕۆژان دا داعشێ هێرش ئینابوو سه‌ر ده‌ڤه‌رێ، ڕێ نه‌بوو ئه‌و خوه‌ بگه‌هینه‌ شمشۆنی و ئه‌و پاشده‌ ڤه‌گه‌ریا. به‌هرایێ هه‌ول دا ته‌له‌فۆنا وی بکه‌، به‌س چ به‌رسڤ نه‌بوون، ئه‌ڤجا وێ ژێ ڕا په‌یامه‌ک هنارت و تێ دا نڤیسی: "ئه‌ز به‌هرا مه‌، ئه‌م وه‌ک پزیشکێن بێ سنۆر هاتبوونه‌ پایته‌ختێ کوردستانا عیراقێ و دا د وێ ڕێ ڕا هێمه‌ ده‌ف ته‌، به‌لێ داعش هاتن و ئه‌م ڤه‌گه‌ریان. چ گاڤا ئه‌ز گه‌هشتم دێ ل گه‌ل ته‌ ئاخڤم و ئێدی چ هێز نه‌شێن من و ته‌ ژ یه‌ک ڤه‌که‌ن.. بۆ زانین هێشتا ئه‌ز کچم..!" 

ئێدی شمشۆن جاره‌کا دی ب هیڤی دکه‌ڤە و خوه‌ دیسان خۆرت دبینە و دخوازە ل سه‌ر خاترا به‌هرایێ چاڤێ خوه‌ بده‌ خوه‌، مه‌یێ کێم بکه‌ و سحه‌تا خوه‌ خوه‌ش بکه.