Navê
kitêbê: Evîn û enfal
Nivîskar: Hesen Îbrahîm
Weşanxane: Êketiya Nivîserên Kurd li Dihokê
Çapxane: Hawar li Dihokê
Sala weşanê: 2010
Hejmara rûpelan:
Ev roman li ser karesata enfalan û serhatîya kur û keҫekê ye û paşkartêkirinên wan bûyeran li ser
derûnî û ҫarenivîsa wan.
Babê Azadî di demê enfalan da, li ber ҫavên wî dihê kuştin û ew bi xwe dihê
girtin û di nav kela Nizarkê de ragirtin. Zilam û kur li wê derê dihatin
îşkencedan û kuştin. Babê Jiyanê jî li pêş ҫavên wê hat kuştin. Her li wê derê
ҫavên Jiyanê bi kurê ciwan Azadî dikevin û ditirse ku ew xort jî, fena piraniya
kur û zilaman bihê girtin û kuştin, evca wî dikêşe bo nav koma keҫ û jinan.
Fîstankê keҫan dike ber û dersokekê li serî dialîne û dixwaze wî weha ji
serbazan, di nava dayik û xwîşkên xwe û jinên din da wenda bike û biparêz.
Azad bi wî rengî, wek keҫekê di nav wê komê da û bi wan keҫ û jinan ra dihê
veguhastin bo girtîgeha Selamiyê. Bes Jiyan di wê hemî demê de pê dizane ku
Azad kur e û di navbera wan da roj bo roj hestên dildarî û evîniyê jî ҫê dibin.
Ew dibin bînerên gelek destdirêjî, kirêtkirin û kar û reftarên xerab yên
serbaz û hêzên dewleta Îraqê, yên li dijî enfalkirîyên kurd ji nêr û mêyan.
Paşî û bi lêborînekê ew dihên vegerandin bo Kurdistanê, bo deşta Hewlêrê û li ordîgehekê,
li bin ҫavdêriya hêzên dewletê dihên bicihkirin. Lê xelkê Hewlêrê bi her rengê
ji dest wan hat alîkariya wan kir.
Jiyan û Azad nikarin hestên xwe kontrol bikin û rojekê, ew li wê derê diladriyê
li gel yekûdu dikin. Ew bi alîkariya mam Osmanê ji Hewlêrê û xudan otombîl,
direvin bo Dihokê, bo nik mamê Azadî. Ew li ser destê melayekî li yekûdu dihên
mehirkirin û bi veşarkî, di odeyekê ve li taxa Beroşkê, wek jinûmêr dijîn û wan
keҫek dibe û navê wê dikin Hîvî.
Wextê dibe serhildan, Jiyan ducan e û Azad di serhildanê da beşdar dibe
û dixwaze tola babê xwe, babê Jiyanê û hemî enfalkirîyan veke û piştî ku di
şerî da, ҫend kesan ji hêzên asayişa dewletê dikuje, ew dihê şehîdkirin. Wextê
termê wî digehe ber dergehê malê, Jiyanê kurek bûbû û nav lê nabû Kurdo. Jiyan
kurê di pêҫolkê da dadine ser sîngê Azadî, yê bi alayê Kurdistanê pêҫayî û
dibêjeyê ka te ҫawa tola babê xwe vekir dê kurê te jî tola te veke.
Di vê romanê da, ji bilî behiskirin zordarîya ku ji aliyê dewletê û
hêzên wê ve li xelkê Kurdistanê hatiye kirin û rewşa enfalkirîyan di wan
girtîgehan de, herweha jî paşkartêkirinên dî yên ji encamên wan zordarî û
destdirêjîyan li ser derûnîya mirovî ҫê dibin dihên vegotin. Ji bo nimûne Azad
û Jiyan ji ber wan xewnên nexweş yên ku ew bi wan rûdanên ku hatibûn serê wan
dibînin, nikarin têr binivin, ev û tirs û hizra tolvekirinê û gelekên din û
encamên wan dibin beşek ji jiyana wan ya rojane.
ناڤێ کتێبێ: ئەڤین و ئەنفال
نڤیسکار: حەسەن ئیبراهیم
وەشانخانە: ئیکەتحیا نڤیسەرێن کورد ل
دهۆکێ
چاپخانە: هاوار ل دهۆکێ
سالا وەشانێ: ٢٠١٠
هەژمارا
ڕووپەلان:
ئه‌ڤ ڕۆمان ل سه‌ر
کاره‌ساتا ئه‌نفالان و سه‌رهاتییا کور و که‌چه‌کێ یه و پاشکارتێکرنێن وان بوویه‌ران
ل سه‌ر ده‌روونی و چاره‌نڤیسا وان.
بابێ ئازادی د ده‌مێ
ئه‌نفالان دا، ل به‌ر چاڤێن وی دهێ کوشتن و ئه‌و ب خوه دهێ گرتن و د ناڤ که‌لا
نزارکێ دا ڕاگرتن. زلام و کور ل وێ ده‌رێ دهاتن ئیشکه‌نجه‌دان و کوشتن. بابێ ژیانێ
ژی ل پێش چاڤێن وێ هات کوشتن. هه‌ر ل وێ ده‌رێ چاڤێن ژیانێ ب کورێ جوان ئازادی دکه‌ڤن
و دترسه کو ئه‌و خۆرت ژی، فه‌نا پرانیا کور و زلامان بهێ گرتن و کوشتن، ئه‌ڤجا وی
دکێشه بۆ ناڤ کۆما که‌چ و ژنان. فیستانکێ که‌چان دکه به‌ر و ده‌رسۆکه‌کێ ل سه‌ری
دئالینه و دخوازه وی وه‌ها ژ سه‌ربازان، د ناڤا دایک و خویشکێن خوه و ژنێن دن
دا وه‌ندا بکه و بپارێزە.
ئازاد ب وی ڕه‌نگی،
وه‌ک که‌چه‌کێ د ناڤ وێ کۆمێ دا و ب وان که‌چ و ژنان ڕا دهێ ڤه‌گوهاستن بۆ گرتیگه‌ها
سه‌لامییه. به‌س ژیان د وێ هه‌می ده‌مێ دا پێ دزانه کو ئازاد کوره و د ناڤبه‌را
وان دا ڕۆژ بۆ ڕۆژ هه‌ستێن دلداری و ئه‌ڤینیێ ژی چێ دبن.
ئه‌و دبن بینه‌رێن
گه‌له‌ک ده‌ستدرێژی، کرێتکرن و کار و ڕه‌فتارێن خه‌راب یێن سه‌رباز و هێزێن ده‌وله‌تا
ئیراقێ، یێن ل دژی ئه‌نفالکریێن کورد ژ نێر و مێیان. پاشی و ب لێبۆرینه‌کێ ئه‌و دهێن
ڤه‌گه‌راندن بۆ کوردستانێ، بۆ ده‌شتا هه‌ولێرێ و ل ئۆردیگه‌هه‌کێ، ل بن جاڤدێریا هێزێن
ده‌وله‌تێ دهێن بجهکرن. لێ خه‌لکێ هه‌ولێرێ ب هه‌ر ڕه‌نگێ ژ ده‌ست وان هات ئالیکاریا
وان کر.
ژیان و ئازاد نکارن
هه‌ستێن خوه کۆنترۆل بکن و ڕۆژه‌کێ، ئه‌و ل وێ ده‌رێ دلداریێ ل گه‌ل یه‌کودو دکن.
ئه‌و ب ئالیکاریا مام ئۆسمانێ ژ هه‌ولێرێ و خودان ئۆتۆمبیل، دره‌ڤن بۆ دهۆکێ، بۆ
نک مامێ ئازادی. ئه‌و ل سه‌ر ده‌ستێ مه‌لایه‌کی ل یه‌کودو دهێن مه‌هرکرن و ب ڤه‌شارکی،
د ئۆدەیه‌کێ ڤه ل تاخا به‌رۆشکێ، وه‌ک ژنوومێر دژین و وان کەچه‌ک دبه و ناڤێ وێ
دکن هیڤی.
وه‌ختێ دبه سه‌رهلدان،
ژیان دوجانه و ئازاد د سه‌رهلدانێ دا به‌شدار دبه و دخوازه تۆلا بابێ خوه، بابێ
ژیانێ و هه‌می ئه‌نفالکرییان ڤه‌که و پشتی کو د شه‌ری دا، جه‌ند که‌سان ژ هێزێن ئاسایشا
ده‌وله‌تێ دکوژه، ئه‌و دهێ شه‌هیدکرن. وه‌ختێ ته‌رمێ وی دگه‌هه به‌ر ده‌رگه‌هێ
مالێ، ژیانێ کوره‌ک بووبوو و ناڤ لێ نابوو کوردۆ. ژیان کورێ د پێچۆلکێ دا دادنه
سه‌ر سینگێ ئازادی، یێ ب ئالایێ کوردستانێ پێچایی و دبێژەیێ کا ته چاوا تۆلا بابێ
خوه ڤه‌کر دێ کورێ ته ژی تۆلا ته ڤه‌که.
د ڤێ ڕۆمانێ دا، ژ
بلی به‌حسکرنا زۆردارییا کو ژ ئالیێ ده‌وله‌تێ و هێزێن وێ ڤه ل خه‌لکێ کوردستانێ
هاتیه کرن و ڕه‌وشا ئه‌نفالکرییان د وان گرتیگه‌هان دا، هه‌روه‌ها ژی پاشکارتێکرنێن
دی یێن ژ ئه‌نجامێن وان زۆرداری و ده‌ستدرێژیان ل سه‌ر ده‌روونیا مرۆڤی چێدبن دهێن
ڤه‌گۆتن. ژ بۆ نموونه ئازاد و ژیان ژ به‌ر وان خه‌ونێن نه‌خوه‌ش یێن کو ئه‌و ب
وان ڕوودانێن کو هاتبوون سه‌رێ وان دبینن، نکارن تێر بنڤن، ئه‌ڤ و ترس و هزرا تۆلڤه‌کرنێ
و گه‌له‌کێن دن و ئه‌نجامێن وان دبن به‌شه‌ک ژ ژیانا وان یا رۆژانە.
