Sê goşeya tawanê

Navê kitêbê: Sê goşeya tawanê
Nivîskar: Hesen Îbrahîm
Weşanxane: Rêveberiya çap û weşana Dihokê
Çapxane: Çapxaneya parêzgeha Dihokê
Sala weşanê: 2014
Hejmara rûpelan:

Sê goşeya tawanê romaneka dîrokî, belgeyî ye, behsa serhatiya her sê komkujiyên ermen, cuhî û kurdan dike.

Pişka yekem dest bi kuştara ermenan dike. Salumun 18 salî bû dema ku ermenên Erzincanê li ber çavên wî ber bi mirinê dihatin ajotin. Wî bi çavên xwe dît ka çawa dayika wî û her du birayên wî hatin kuştin û çawa cendirme û serbazên tirk destdirêjî kir ser xwîşka wî û ew bi xwe ra bir.

Di wê karesatê da dirbek bi serê wî dikeve û ew bi di bin kelexên kuştiyan da dimîne. Paşî ew xwe digehîne maleka kurdan li gundekî û kurd alîkariya wî dikin û xwe digehîne Îranê û paşî li Elmanyayê bicih dibe. Telet Paşa jî yê ku fermana kuştina xelkê wî dabû diçe Elmanyayê û Salumun û ermenên wê derê pê dizanin. Salumun erkê kuştina wî hil dide ser xwe û bi debanceyekê Telet Paşayî li Elmanya dikuje. Ew li ser wê kiryarê dihê girtin, lê dadgeh wî bê sûc dibîne û azad dike.

Di pişka duyem da vegêrana bûyerên komkujiya cuhîyan e. Her ji destpêkirina wê li Elmanya û biserdagirtina milk û malên wan û paşî girtina wan û bicihkirina wan di serbazgeh û girtîgehên taybetî da. Li gel berçavkirina awayên bikarînana wan, êşkencedan û jinavbirina wan, wek nimûne di sotingehan da.

Pişka sêyem ji bo enfalkirina kurdan li başûrê Kurdistanê hatiye terxankirin. Cih Helebce ye û Omerê Xawer kurê xwe Mihemedî bi sîngê xwe ve dişidîne, wek ku dixwaze wî biparêze û di revê da bayê mirinê ji wan digire ew bi kurê xwe ra dikevin ser erdî.

Tabloyeka êşbar li ser karesata Helece, enfala yekem û heta ya heştem û li ser girtin, komkujî, derbiderkirin û reva milyonî di vê berhemê da dihê berçavkirin.

Di pişka sêyem û ya dawiyê da sê rêving di trênekê da li Elmanyayê li hemberî yekûdu rûdinin, her yek ji wan pirtûkekê bi destê xwe digire û dixwîne. Yê cuhî li ser holokostê, yê fele li ser kuştara ermenan û yê kurd li ser enfalkirina kurdan. Ew pirtûk dibin egera hevnasîna wan û destpêkrina goûbêjekê di navbera wan da li ser kumkujiyên bi serê her sê miletan hatine.  

 

ناڤێ کتێبێ: سێ گۆشه‌یا تاوانێ

نڤیسکار: حه‌سه‌ن ئیبراهیم

وه‌شانخانه‌: ڕێڤه‌به‌ریا چاپ و وه‌شانا دهۆکێ

چاپخانه‌: چاپخانه‌یا پارێزگه‌ها دهۆکێ

سالا وه‌شانێ: ٢٠١٤ 

هه‌ژمارا ڕووپه‌لان:

 

سێ گۆشه‌یا تاوانێ ڕۆمانه‌کا دیرۆکی، به‌لگه‌یی یه‌، به‌حسا سه‌رهاتیا هه‌ر سێ کۆمکوژیێن ئه‌رمه‌ن، جوهی و کوردان دکه.‌

پشکا یەکەم دەست ب کوشتارا ئەرمەنان دکە. سالومون ١٨ سالی بوو دەما کو ئەرمەنێن ئەرزنجانێ ل بەر چاڤێن وی بەر ب مرنێ دهاتن هاژۆتن. وی ب چاڤێن خوە دیت کا چاوا دایکا وی و هەر دو برایێن وی هاتن کوشتن و چاوا جەندرمە و سەربازێن ترک دەستدرێژی کر سەر خویشکا وی و ئەو ب خوە ڕا بر. 

د وێ کاره‌ساتێ دا دربه‌ک ب سه‌رێ وی دکه‌ڤه‌ و ئه‌و ب د بن که‌له‌خێن کوشتیان دا دمینه‌. پاشی ئه‌و خوه‌ دگه‌هینه‌ مالەکا کوردان ل گونده‌کی و کورد ئالیکاریا وی دکن و خوه‌ دگه‌هینه‌ ئیرانێ و پاشی ل ئه‌لمانیایێ بجهـ دبه‌. ته‌لعه‌ت پاشا ژی یێ کو فه‌رمانا کوشتنا خه‌لکێ وی دابوو دچه‌ ئه‌لمانیا و سالومون و ئه‌رمه‌نێن وێ ده‌رێ پێ دزانن. سالومون ئه‌رکێ کوشتنا وی هل دده‌ سه‌ر خوه‌ و ب ده‌بانجه‌یه‌کێ ته‌لعه‌ت پاشایی ل ئه‌لمانیا دکوژه‌. ئه‌و ل سه‌ر وێ کریارێ دهێ گرتن، لێ دادگه‌هـ وی بێ سووج دبینه‌ و ئازاد دکه.‌

د پشکا دویه‌م دا ڤه‌گێرانا بوویه‌رێن کۆمکوژیا جوهییانه‌. هه‌ر ژ ده‌ستپێکرنا وێ ل ئه‌لمانیا و بسه‌رداگرتنا ملک و مالێن وان و پاشی گرتنا وان و بجهکرنا وان د سه‌ربازگه‌هـ و گرتیگه‌هێن تایبه‌تی دا. ل گه‌ل به‌رچاڤکرنا ئاوایێن بکارئینانا وان، ئێشکه‌نجه‌دان و ژناڤبرنا وان، وه‌ک نموونه‌ د سۆتنگه‌هان دا.

پشکا سێیه‌م ژ بۆ ئه‌نفالکرنا کوردان ل باشوورێ کوردستانێ هاتیه‌ ته‌رخانکرن. جهـ هه‌له‌بجه‌ یه‌ و عۆمه‌رێ خاوه‌ر کورێ خوه‌ محه‌مه‌دی ب سینگێ خوه‌ ڤه‌ دشدینه‌، وه‌ک کو دخوازه‌ وی بپارێزه‌ و د ڕه‌ڤێ دا بایێ مرنێ ژ وان دگره‌ و ئه‌و ب کورێ خوه‌ ڕا دکه‌ڤن سه‌ر ئه‌ردی.

تابلۆیه‌کا ئێشبار ل سه‌ر کاره‌ساتا هه‌له‌جه‌، ئه‌نفالا یه‌که‌م و هه‌تا یا هه‌شته‌م و ل سه‌ر گرتن، کۆمکوژی، ده‌ربده‌رکرن و ڕه‌ڤا ملیۆنی د ڤێ به‌رهه‌مێ دا دهێ به‌رچاڤکرن.

د پشکا سێیه‌م و یا داویێ دا سێ ڕێڤنگ د ترێنه‌کێ دا ل ئه‌لمانیایێ ل هه‌مبه‌ری یه‌کوودو ڕوودنن، هه‌ر یه‌ک ژ وان پرتووکه‌کێ ب ده‌ستێ خوه‌ دگره‌ و دخوینه‌. یێ جوهی ل سه‌ر هۆلۆکۆستێ، یێ فه‌له‌ ل سه‌ر کوشتارا ئه‌رمه‌نان و یێ کورد ل سه‌ر ئه‌نفالکرنا کوردان. ئه‌و پرتووک دبن ئه‌گه‌را هه‌ڤناسینا وان و ده‌ستپێکرنا گۆئووبێژه‌کێ د ناڤبه‌را وان دا ل سه‌ر کومکوژیێن ب سه‌رێ هه‌ر سێ ملەتان هاتنە.